za 16 september 2017 18:30 | Teaterfestivalen i fjaler | |
vr 15 september 2017 14:00 | Teaterfestivalen i fjaler | |
zo 5 februari 2017 19:00 | South Bank Centre | |
za 4 februari 2017 19:00 | South Bank Centre |
archief
do 1 november 2007 19.00 première engelstalige versie |
Stockholm Kulturhuset +46 8 50620200 website |
|
vr 2 november 2007 19.00 |
Stockholm Kulturhuset +46 8 50620200 website |
|
vr 16 november 2007 20.30 |
Beirut Al-Madina Theatre |
|
ma 19 november 2007 19.30 |
Damascus Dar Al-Assad for Culture and Arts |
|
zo 25 november 2007 20.00 |
Berlijn Hebbel am Ufer / Marx' Gespenster +49 30 25900427 website |
|
do 29 november 2007 19.00 |
Bergen BIT Teatergarasjen +47 815 33133 website |
|
vr 30 november 2007 19.00 |
Bergen BIT Teatergarasjen +47 815 33133 website |
|
za 1 december 2007 19.00 |
Bergen BIT Teatergarasjen +47 815 33133 website |
|
zo 2 december 2007 19.00 |
Bergen BIT Teatergarasjen +47 815 33133 website |
|
di 4 december 2007 19.00 |
Oslo Black Box Teater +47 815 11500 website |
|
wo 5 december 2007 19.00 |
Oslo Black Box Teater +47 815 11500 website |
|
do 6 december 2007 19.00 |
Oslo Black Box Teater +47 815 11500 website |
|
vr 7 december 2007 19.00 |
Oslo Black Box Teater +47 815 11500 website |
|
do 13 december 2007 19.30 |
Aberystwyth CPR - The Foundry Studio +44 1970 622133 website |
|
vr 14 december 2007 19.30 |
Cardiff Chapter +44 29 2030 4400 website |
|
vr 31 oktober 2008 | Madrid Festival de Otoño a Primavera |
|
za 1 november 2008 | Madrid Festival de Otoño a Primavera |
|
zo 2 november 2008 | Madrid Festival de Otoño a Primavera |
|
di 29 juni 2010 18.00 |
Poznan Malta Festival Poznan |
|
wo 30 juni 2010 18.00 |
Poznan Malta Festival Poznan |
De zaak van de biologieleraar groeide uit tot een titanenstrijd tussen fundamentalistische en modernistische waarden, tussen religie en wetenschap, tussen dogma en intellectuele vrijheid.
Het werd een ophefmakend proces, dat de geschiedenis in ging als 'The Monkey Trial'. De transcriptie van het proces is fascinerende en spannende literatuur, die hallucinant actueel blijkt.
I believe God did create the world. And I think we're finding out more and more and more as to how it actually happened.
George W. Bush, interview U.S. News, 6 december 1999
After all, religion has been around a lot longer than Darwinism.
George W. Bush, George Magazine, september 2000
Het Scopes-proces (het zogenaamde 'Monkey Trial') begon op 10 juli 1925 in het kleine stadje Dayton in Tennessee.
Dat het geen gewoon proces werd, had al alles te maken met het paradoxale feit dat het net de verdediging was die erop had aangestuurd. De ACLU, een belangenorganisatie voor burgerlijke vrijheden, zocht namelijk een publiciteitstunt om het thema van de academische vrijheid weer op de agenda te zetten. Ze was op zoek naar een stropop die wou toegeven dat hij het wettelijke verbod op het onderwijzen van de evolutieleer straal had genegeerd. In ruil zou de ACLU alle kosten van het proces op zich nemen. Het stadje Dayton had daar wel oren naar, omdat het met een geruchtmakende zaak zijn toerisme kon aanzwengelen. Het koos de lokale interimbiologieleraar John Scopes als proefkonijn.
Een en ander liep anders dan verwacht, toen niemand minder dan de religieuze fundamentalist en drievoudige presidentskandidaat Williams Jennings Bryan zich aanbood om als openbaar aanklager op te treden en tegenover hem de antiklerikale succesadvocaat Clarence Darrow de verdediging op zich nam. Plots werd het proces een emotionele confrontatie tussen evolutietheorie en scheppingsverhaal.
Maar ook meer dan dat. "Niet Scopes staat terecht, maar de hele maatschappij", zo drukte Darrow het op de openingsdag uit. De algemene commotie over de zaak werd na een paar dagen zelfs zo groot dat de rechter het proces naar buiten op het gazon verhuisde, omdat hij vreesde dat de vloer van de rechtszaal het zou begeven onder zoveel publiek. 'The Monkey Trial' was in Amerika ook de eerste rechtszaak die live werd uitgezonden op de radio.
Nadat tijdens de eerste dagen van het proces allerlei getuigenissen waren afgenomen die in het morele nadeel van de verdediging leken te spelen, deed Darrow op 17 juli een tegenzet die volgens de New York Times resulteerde in "de meest spraakmakende scène ooit in de Angelsaksische rechtsgeschiedenis". Hij vroeg Bryan zelf in de getuigenbank en confronteerde hem met allerlei vragen waarmee hij de geloofwaardigheid van de bijbel beproefde: "Zat Jona echt drie dagen in de walvis? Hoe kon Noach alle dieren van de hele wereld in zijn ark krijgen?" Bryan moest toegeven dat de bijbel misschien toch geen letterlijke wetenschappelijke bron was.
Hoe dan ook werd Scopes uiteindelijk toch veroordeeld. Bryan overleed zes dagen later. Kwatongen schimpten dat "God eigenlijk Darrow had willen treffen, maar hem net miste".
uit: De Morgen, Wouter Hillaert, 14 januari 2004
The Monkey Trial is een bij momenten hilarisch vertoog over bijbelse onwaarschijnlijkheden, in een gevecht van mannetjesputters om het grote gelijk. Het is een retorisch gevecht dat even hoogdravend is als futiel, zoals blijkt uit de anticlimax van de uiteindelijke uitspraak, maar ook een verontrustend portret van de willekeurigheid van de rechtspraak. The Monkey Trial is een knap staaltje van vakmanschap. Zowel de enscenering, als het heerlijke spel van de drie acteurs en de verrassende actualiteit van het gebruikte materiaal maken deze voorstelling tot een bijzondere aanrader.
De Standaard, Elke Van Campenhout, 16/01/04
Apen-Gelovigen: 1-1
De reconstructie van dit ophefmakende proces is een huzarenstukje voor de acteurs die in dit ruim drie uur durende stuk een genuanceerde interpretatie maken van de historische clash tussen evolutieleer en geloof. Damiaan De Schrijver schittert als John Raulston, de licht naïeve rechter die de complexiteit van de (rechts)zaak boven zijn hoofd ziet groeien en met een klop van de hamer zorgt voor een occasionele komische ontlading. Cleiren en Vercruyssen leveren een sterke prestatie door alle andere rollen voor hun rekening te nemen: van juryleden over beklaagden en getuigen tot een leger advocaten. U kunt zelf oordelen of John T. Scopes indertijd een misdaad beging, maar het staat wel vast dat The Monkey Trial schitterend theater is.
Knack, Wim Smets, 28/01/04
Lekker spel: 'Bezwaar edelachtbare!'
Er ontvouwt zich stukje bij beetje een boeiend beeld van een godvrezende, bekrompen maatschappij. Maar ook, en niet in de laatste plaats, een pracht van een (actuele) discussie omtrent verschillende wetenschappelijke en sociale waarden en normen. Maar dit trio had ook gewoon zin in een lekker rechtbankstuk: het speelplezier spat eraf als ze elkaar proberen af te troeven ('bezwaar edelachtbare!'), met bestudeerde nonchalance in hemdsmouwen tegen het bureau van de rechter leunen, of bewijsstuk numero zoveel aandragen. Redenaarsvuurwerk en argumentatiekunst cumuleren in de slotscène van het stuk, waarin Darrow en Bryan zich tegenover elkaar vinden en de rechter er vrolijk op los hamert. Met dank aan de acteurs van Stan voor een drie uur durend, fijn spektakel, waar je af en toe gewoon ook heel erg om moet lachen.
De Volkskrant, Karin Veraart, 10/02/04
Schitterende bijbelveldslag
Het feit dat tg STAN erin slaagt het publiek in zijn ban te houden gedurende twee uur en half berust niet alleen op de scherpte van de tekst maar ook op hun bijzondere manier van werken. Ik had nooit geloofd dat het verschil met gewoon theater zo groot zou kunnen zijn, maar dat is effectief zo. Het merkwaardige en meest verrassende is misschien dat het aanvoelt alsof je de geur opsnuift van een maatschappelijk klimaat (en een Amerika) dat ondanks de dominantie van de godsdienst op menig gebied optimistischer en nieuwsgieriger was dan vandaag, een Amerika waar de vreugde aan het debatteren en het uittesten van ideeën nog fris was en agressief in positieve zin.
Dagens Nyheter, Ingegärd Waarenperä, 05/11/07
Darwin versus God
De verbale confrontatie drijft de handeling voort en een absoluut hoogtepunt is het moment waarop een van de verdedigers een aanklager ondervraagt over zijn letterlijke bijbelinterpretatie. Dat werd zo grappig dat ik nauwelijks kon geloven dat deze woordwisselingen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Drie acteurs brengen de vele medewerkers aan het proces tot leven. Niet alleen beheersen ze deze rolwisselingen virtuoos, het lukt hen ook elk personage neer te zetten met duidelijke karaktertrekken. Het enthousiasme en de inleving waarmee ze spelen maken deze voorstelling ook tot fantastisch theater. Enkel als historiestuk is dit al schitterend en het is tg STAN gelukt er geen tendentieuze versie van te maken.
Bergens Tidende, Jan H. Landro, 01/12/07
De eindeloze geschiedenis
The Monkey Trial is een voorstelling die zich richt op het hoofd, niet op de emotie. Iets dat je eigenlijk niet verwacht wanneer acteurs protest theater maken. Dat maakt de voorstelling dubbel bevredigend. Tg STAN brengt de materie op een wijze waarvan het verleidelijk is ze als nederig te bestempelen, in de beste zin des woords. De acteurs willen geen conclusies trekken ten voordele van het publiek. Aan de andere kant geven zij (als acteurs) hun vakmanschap prioriteit boven het esthetische, in de betekenis van effecten en vormgeving. Er bestaan weinig voorbeelden van zulk een subtiele omgang met spelen en niet-spelen, en zon briljant vermogen om de situatie naar de hand te zetten.
Klassekampen, Therese Bjørneboe, 07/12/07
Verboden de evolutieleer te onderwijzen
De Tijd 13/01/04
"Een proces is gewoon geestig theater"
De Standaard 14/01/04
Twee straffe peeën en de ark van Noach
De Morgen 14/01/04
De advocaat in de acteur
Knack 04/02/04
Theater tussen rinkelende gsm's
De Standaard 20/11/07
'In ons hoofd is alles even verschoven'
De Standaard 09/01/08
God versus Darwin
De Tijd 16/01/04
In de aap gelogeerd
De Morgen 22/01/04
Leden van de jury, was de mens een aap?
Het Parool 09/02/04
Lekker spel: 'Bezwaar, edelachtbare!'
de Volkskrant 10/02/04
Aanval op de Bijbel
8weekly 17/02/04
Schitterende bijbelveldslag
Dagens Nyheter 05/11/07
Het begint te dagen in het Oosten
De Standaard 24/11/07
Hoe Nancy wenste dat alles een aprilgrap was
Knack 02/01/08
Podcast
Frontlosjes 06/09/17
bewerking Robby Cleiren en Frank Vercruyssen
vertaling naar het Nederlands Martine Bom
een voorstelling van Robby Cleiren, Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver en Frank Vercruyssen
in het Nederlands met Robby Cleiren, Damiaan De Schrijver en Frank Vercruyssen
in het Engels met Robby Cleiren, Tiago Rodrigues/Stijn Van Opstal en Frank Vercruyssen
lichtontwerp Thomas Walgrave
decoruitvoering Dirk Ceulemans en Raf De Clerq
met dank aan de Montyploeg, Stef De Moor, Els Gladimes, An Roels
productie tg STAN
première 14 januari 2004, Monty, Antwerpen
Engelstalige première 1 november 2007, Kulturhuset, Stockholm (SE)